28 Ağustos 2025 tarihi itibarıyla, Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık (E3 olarak anılan Avrupa'nın önde gelen üç ülkesi), İran'ın 2015 tarihli Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nı (JCPOA) ihlal ettiğine dair iddialar üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 2231 sayılı kararı kapsamındaki 'geri çağırma' mekanizmasını resmen tetikledi.
Bu diplomatik hamle, 2015 öncesi BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini önlemek amacıyla yoğunlaşacak 30 günlük bir müzakere sürecini başlatıyor. E3 ülkelerinin bu adımının temelinde, İran'ın nükleer faaliyetlerindeki hızlanma ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile olan sınırlı işbirliği yatmaktadır. IAEA Başkanı Rafael Grossi, İran'ın nükleer programına ilişkin endişeleri dile getirmiş, ancak ajansın elinde İran'ın sistematik bir nükleer silah geliştirme programı yürüttüğüne dair herhangi bir gösterge bulunmadığını da belirtmiştir.
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Esmaeil Baqaei, E3'ün bu eylemini 'hukuki ve siyasi temeli olmayan' bir adım olarak nitelendirerek kınadı ve Avrupa ülkelerinin anlaşmanın yükümlülüklerini yerine getirmediğini savundu. İran, kendi taahhütlerine uyduğunu ve Avrupa'nın anlaşmaya bağlı kalmadığını belirtiyor.
Amerika Birleşik Devletleri, Tahran üzerinde artan bir baskı uygulanması yönünde çaba gösterirken, dolaylı müzakereler yoluyla İran'ın nükleer programını ve uranyum zenginleştirme seviyelerini ele almaktadır. ABD'nin 2018'de JCPOA'dan çekilmesi ve İran'a yeniden yaptırımlar uygulaması, mevcut gerilimin temelini oluşturan önemli bir arka plan bilgisidir.
Bu 'geri çağırma' mekanizmasının işletilmesi, uluslararası ilişkiler, Orta Doğu'daki bölgesel istikrar ve küresel nükleer silahsızlanma rejimi açısından büyük önem taşımaktadır. 30 günlük diplomatik çözüm penceresinin sonucu, bu hassas dengelerin geleceğini belirleyecektir. İran'ın bu gelişmelere karşı nasıl bir tutum sergileyeceği ve diplomatik süreçlerin nasıl ilerleyeceği, önümüzdeki günlerde yakından takip edilecektir.