2025 yılının yaz aylarında, sertifikalı eser arayıcısı Daniel Fest, Leipzig yakınlarında tüm Saksonya için tarihi bir öneme sahip olacak bir keşfe imza attı. Metal dedektörüyle yaptığı aramalar sırasında, o kadar iyi korunmuş minik bir altın sikkeye rastladı ki, uzmanlar bu parçayı “Kelt döneminden bu yana neredeyse hiç bozulmamış” olarak adlandırdı. MÖ 3. yüzyıla tarihlenen bu buluntu, Saksonya eyaleti sınırları içinde bugüne kadar keşfedilen en eski sikke olarak resmiyetle kabul edildi.
Neredeyse yüzde yüz altından üretilen bu eser, Kelt çeyrek stateri olarak tanımlandı. Bu türler, Kuzey Bohemya'da darp edilen ilk sikke formlarından biriydi. Saksonya Eyalet Arkeoloğu Dr. Regina Smolnik, bu bölgenin Kelt yerleşimlerinin ana coğrafi alanının dışında yer alması nedeniyle bu tür nesnelerin son derece nadir bulunduğunu belirtti. Yine de, bu keşif, yerel topluluklar ile Orta Avrupa'daki Kelt kabileleri arasında yoğun ticaret ve temasların gerçekleştiğini açıkça göstermektedir.
Çağdaş bir madeni paradan daha hafif olan, sadece iki gram ağırlığındaki bu eser, kubbe şeklinde bir yapıya sahiptir. Sikkenin bir yüzünde, dışbükey alın, uzun burun ve boynuzları olan stilize edilmiş bir hayvan başı figürü dikkat çekmektedir. Diğer yüzü ise Kelt sanatına özgü sembollerle bezenmiştir: genişletilmiş uçlara sahip açık bir tork, yuvarlak ışınlı beş köşeli bir yıldız ve merkezde bir küre. Bu motiflerin, gücü ve korumayı simgeleyen tılsımlar ve soyluluk işaretleri olarak kabul edildiği düşünülmektedir.
Kabartmalı ve dışbükey baskısı nedeniyle, bu sikkeler halk arasında “gökkuşağı kaseleri” (Regenbogenschüsselchen) olarak anılmıştır. Eski bir inanışa göre, gökkuşağının yere değdiği noktalarda “gökten düşerlerdi”—çünkü çiftçiler genellikle yağmurlardan sonra tarlalarda bu küçük altınları bulurlardı.
Fest, bulgusunu gecikmeksizin eyalet arkeoloji dairesine bildirdi ve yapılan uzman incelemesinin ardından sikke, kültürel anıt olarak resmi kayıtlara geçti. Dr. Smolnik, bu nesnenin bir değişim aracı olarak kullanılmış olma ihtimalinin düşük olduğunu ifade etti. Büyük olasılıkla, Kelt ticaret ağlarıyla bağlantıları olan yerel bir elit temsilcisine ait bir statü sembolü veya zenginlik biriktirme aracı işlevi görüyordu.
Bu keşiften önce, Saksonya'daki en eski sikke, MÖ 1. yüzyıla tarihlenen Zauschwitz bölgesinden çıkan bir stater olarak kabul ediliyordu. Yeni bulgu, Saksonya'daki para dolaşımının başlangıcını neredeyse yüz yıl geriye taşıyarak, bu toprakların tarihçilerin daha önce tahmin ettiğinden çok daha erken bir zamanda bölgeler arası ticarete dahil olduğunu kanıtlamaktadır.
Şu anda Saksonya eyaleti genelinde bilinen toplam Kelt sikkesi sayısı sadece on bir olup, bunların yalnızca ikisi altındır. Üstelik, bu yeni keşfedilen çeyrek stater, neredeyse ilk günkü haliyle korunmuş tek örnektir. Sadece iki gramlık minyatür boyutları göz önüne alındığında, arkeologlar bunun, Saksonya Devlet Arkeoloji Dairesi'ne resmi olarak teslim edilen muhtemelen en küçük eser olduğunu belirtmektedirler.
Eyaletin Kültür ve Turizm Bakanı Barbara Klepsch, bu bulgunun “tarihimizin elle tutulur bir parçası” olduğunu ve eski ticaret yolları ile halklar arasındaki bağlantılara ışık tuttuğunu vurguladı. Ayrıca, Fest’in gösterdiği hassasiyetin, kültürel mirasın korunmasında vatandaşlar ve bilim insanları arasındaki işbirliğinin ne kadar hayati olduğunu kanıtladığını sözlerine ekledi.
Günendorf’tan çıkarılan altın sikke, kısa süre içinde Chemnitz’deki Saksonya Arkeoloji Müzesi’nin sergisine dahil edilecek ve geniş kitlelerin ziyaretine açılacaktır. Arkeologlar için bu olay, erken Avrupa temaslarının araştırılmasında yeni bir sayfa açmakla kalmamış, aynı zamanda geçmişi keşfetmeye giderek daha fazla katkı sağlayan sertifikalı metal arama programlarının etkinliğinin de somut bir kanıtı olmuştur.