Bilim dünyasında yankı uyandıran çığır açıcı bir keşifle, karmaşık bir kozmik dans içinde etkileşimde bulunan üç kara delikten oluşan bir sistem ilk kez gözlemlendi. Hem uzmanları hem de astronomi meraklılarını büyüleyen bu vahiy, LIGO tarafından tespit edilen kütleçekimsel dalgaların yeni analizlerinden ortaya çıktı.
Olay, 2019 yılında Amerikan LIGO gözlemevinin aletlerinin uzay-zaman dalgalanmalarını kaydetmesiyle başladı. İki aşırı nesnenin çarpışmasından kaynaklanan bu kütleçekimsel dalgalar, aralarındaki önemli kütle farkı nedeniyle gökbilimcileri şaşırttı; bir kara delik diğerinden yaklaşık on kat daha ağırdı. Yıllardır bu anomali açıklanamamıştı. Şimdi ise Çin Bilimler Akademisi tarafından The Astrophysical Journal Letters'da yayımlanan yeni bir çalışma, bu olayın arkasında üçüncü bir süper kütleli kara deliğin varlığına dair ikna edici bir hipotez sunuyor.
Üç kara deliğin etkileşimde bulunduğu fikri bilim kurgu gibi gelse de, fizik bu kozmik dansı iyi bir şekilde açıklıyor. Farklı kütlelerdeki iki nesne, sırasıyla yaklaşık 23 ve 2.6 güneş kütlesi, yeni bir tekillik oluşturmak üzere birleşti. Ancak, en az yüz bin güneş kütlesi olduğu tahmin edilen devasa bir yoldaşın kütleçekimsel alanının bu karşılaşmayı kolaylaştırdığı düşünülüyor. Bu üçüncü süper kütleli kara delik doğrudan gözlemlenmedi, ancak sayısal simülasyonlarda etkisi açıkça görülüyor; onsuz çarpışmanın gerçekleşmesi pek olası değildi.
Araştırmacılar, karakteristik bir iz aramak için bilgisayar modellerini kullanarak LIGO verilerini yeniden işlediler. Bu süreç, gizli devin varlığıyla tutarlı, kesin bir iz ortaya çıkardı. Bu, sadece teknik bir detay değil, aynı zamanda bir üçlü kara delik sisteminin ilk uluslararası keşfi olarak da kayıtlara geçti. Bu bulgu, kara delik çarpışma simülasyonlarının muazzam değerini doğruluyor; zayıf ve görünüşte eksik sinyalleri anlamlandırmada teorik araçlar olarak öne çıkıyor.
Araştırmacılara göre, birleşmeden doğan yeni kara delik, milyarlarca yıl boyunca devasa yoldaşı etrafında dönmeye devam edecek ve sonunda o da yutulacaktır. Bu üçlü kara delik gözleminin haberi, basit bir merak unsurundan daha fazlasıdır; evrenin en şiddetli mekanizmalarını anlamada temel bir parçayı oluşturuyor. Üçlü sistemlerin var olabileceğini bilmek, galaksi oluşumunu ve uzay-zamanın evrimini anlamak için yeni yollar açıyor. Tespit edilen her kütleçekimsel dalga ve yeniden işlenen her veri noktası, evrene bakış açımızı zenginleştiriyor. Gelecekteki, daha hassas enstrümanların daha net ve ayrıntılı sinyaller yakalayarak yeni kara delik keşiflerine ve bu esrarengiz devler hakkında daha derin bir anlayışa yol açacağını hayal etmek kolaydır.