Doğa bilimcileri bir zamanlar kertenkele ve yılan gibi sürüngenlerin öncelikle görme ve koku alma duyularına güvendiğine, iç kulaklarının ise esas olarak denge için kullanıldığına inanıyorlardı. Ancak yeni araştırmalar şaşırtıcı bir yeteneği ortaya koyuyor: Bir gekonun denge organı aynı zamanda yer titreşimlerini de algılıyor.
Tokay gekosu üzerine odaklanan bu keşif, işitmenin evrimsel hikayesinin bir bölümünü yeniden yazıyor. Daha önce göz ardı edilen, eski bir titreşim yolunun, omurgalılar karaya geçtiğinde asla kaybolmadığını öne sürüyor.
Araştırmacılar, düşük frekanslı sarsıntılar verirken, gekonun kafatasındaki sıvı dolu bir kese olan sakkuldeki sinir sinyallerini kaydettiler. Sakkul, kulak zarından ayrı olarak, titreşimler için ikinci bir ses kanalını göstererek yanıt verdi.
Maryland Üniversitesi'nde Biyoloji alanında Seçkin Üniversite Profesörü ve çalışmanın ortak yazarı Catherine Carr, "Bildiğimiz gibi kulak, havadan gelen sesi duyar. Ancak tipik olarak denge ile bağlantılı olan bu eski iç yol, gekoların zemin veya su gibi ortamlardan geçen titreşimleri algılamasına yardımcı olur" dedi.
Current Biology'de yayınlanan çalışma, gekon beyninde özel bir titreşim yolu olan nucleus vestibularis ovalis'i de buldu. Yılanlarda ve Sphenodon'da benzer yapılar, sürüngenler arasında ortak bir duyusal şablon olduğunu düşündürmektedir.
Bu araştırma, birçok yılan ve kertenkelenin titreşim sinyalleri aracılığıyla iletişim kurabileceğini vurgulamaktadır. Bu, bilim insanlarının hayvan algısı hakkında düşünme biçimini değiştiriyor. Çöl kumuna dalan yılanlar ve kaplumbağa yavruları gibi diğer hayvanlar da bu duyusal yolu kullanabilir.
Gekonun titreşim hissi, erken tetrapodlar tarafından karaya taşınmış olabilir. Çalışmanın bulguları, denge bozuklukları için tedavileri etkileyebilir ve deprem sensörleri için yeni tasarımlara ilham verebilir.
Gekoların titreşimleri nasıl algıladığını anlayarak, bilim insanları yüz milyonlarca yıl öncesine uzanan bir duyusal mozaik keşfediyorlar.