W dniu 25 lipca 2025 roku w Geelong, Australia, Wielka Brytania i Australia podpisały historyczny 50-letni traktat o współpracy w zakresie budowy australijskich okrętów podwodnych napędzanych technologią jądrową. Traktat ten stanowi fundament dla współpracy obu krajów w ramach AUKUS, rozszerzając ich zaangażowanie w regionie Indo-Pacyfiku.
Traktat umożliwia kompleksową współpracę w projektowaniu, budowie, eksploatacji, utrzymaniu i likwidacji okrętów podwodnych typu SSN-AUKUS. Wspiera również rozwój personelu, infrastruktury oraz systemów regulacyjnych niezbędnych dla australijskiego programu okrętów podwodnych napędzanych energią jądrową. Dodatkowo, traktat przewiduje zwiększenie liczby wizyt portowych oraz rotacyjną obecność brytyjskiego okrętu podwodnego typu Astute w HMAS Stirling w ramach Submarine Rotational Force – West.
Podpisanie traktatu miało miejsce podczas spotkania ministrów obrony i spraw zagranicznych obu krajów w Geelong, w stanie Wiktoria. Minister obrony Australii, Richard Marles, określił traktat jako "tak samo znaczący, jak każdy inny podpisany między naszymi dwoma krajami od czasu federacji".
Traktat ten jest zgodny z międzynarodowymi zobowiązaniami Australii i Wielkiej Brytanii w zakresie nierozprzestrzeniania broni jądrowej, w tym z Traktatem o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej oraz z zobowiązaniami wobec Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Współpraca w ramach AUKUS ma na celu wzmocnienie stabilności i bezpieczeństwa w regionie Indo-Pacyfiku oraz wzmocnienie więzi obronnych między Wielką Brytanią a Australią na kolejne dekady.
Warto zauważyć, że traktat ten jest kontynuacją wcześniejszych działań w ramach AUKUS, w tym podpisania AUKUS Naval Nuclear Propulsion Agreement w styczniu 2025 roku oraz postępów w projektowaniu okrętów podwodnych typu SSN-AUKUS, które będą eksploatowane zarówno przez Royal Navy, jak i Royal Australian Navy.
Podpisanie traktatu odbyło się w kontekście rosnącego zaangażowania Wielkiej Brytanii w regionie Indo-Pacyfiku, w tym udziału brytyjskiego lotniskowca HMS Prince of Wales w ćwiczeniach wojskowych Talisman Sabre w Australii. Obecność lotniskowca w Darwin miała na celu wysłanie jasnego sygnału o zaangażowaniu Wielkiej Brytanii w regionie oraz determinacji w utrzymaniu wolnego i otwartego Indo-Pacyfiku.
Traktat ten stanowi istotny krok w kierunku zacieśniania współpracy obronnej i technologicznej między Wielką Brytanią a Australią, podkreślając ich wspólne zaangażowanie w zapewnianie bezpieczeństwa i stabilności w regionie Indo-Pacyfiku.