Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości: Nowe wyzwania etyczne w ochronie klimatu

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) w Hadze wydał opinię doradczą, która może zrewolucjonizować globalne podejście do ochrony klimatu, stawiając przed państwami nowe wyzwania etyczne. Orzeczenie z 23 lipca 2025 roku uznaje ochronę klimatu za prawny obowiązek wynikający z prawa międzynarodowego, co oznacza, że "czyste, zdrowe i zrównoważone środowisko" jest prawem człowieka. Opinia MTS, choć niewiążąca prawnie, niesie ze sobą znaczący ciężar moralny i prawny. Podkreśla ona etyczną odpowiedzialność państw za współpracę w zapobieganiu szkodom klimatycznym. Naruszenie tego obowiązku może prowadzić do odpowiedzialności prawnej i konieczności naprawienia szkód. MTS podkreślił, że państwa mają obowiązek chronić klimat dla obecnych i przyszłych pokoleń, a działania lub zaniechania powodujące szkody klimatyczne mogą skutkować konsekwencjami prawnymi. Decyzja MTS zbiega się z rosnącym globalnym naciskiem na sprawiedliwość klimatyczną. Organizacje takie jak Greenpeace z zadowoleniem przyjęły opinię, podkreślając, że zanieczyszczający muszą przestać emitować i zapłacić za wyrządzone szkody. To orzeczenie może otworzyć drogę do nowych spraw sądowych i zapewnić sprawiedliwość tym, którzy najbardziej cierpią z powodu zmian klimatycznych, pomimo że najmniej się do nich przyczynili. Opinia MTS ma również implikacje etyczne dla przedsiębiorstw. Trybunał orzekł, że państwa mają obowiązek regulować działalność przedsiębiorstw w zakresie szkód spowodowanych ich emisjami, niezależnie od miejsca wystąpienia szkody. To stawia przed firmami nowe wyzwania związane z raportowaniem wpływu na środowisko i wdrażaniem strategii redukcji emisji. W kontekście polskim, orzeczenie MTS może wpłynąć na debatę publiczną dotyczącą transformacji energetycznej i odpowiedzialności za emisje. Polska, jako sygnatariusz Porozumienia Paryskiego, ma obowiązek dążyć do ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5°C powyżej poziomu przedindustrialnego. Opinia MTS może wzmocnić argumenty za bardziej ambitnymi celami klimatycznymi i szybszym odejściem od węgla. Konieczne jest podjęcie działań na poziomie indywidualnym, społecznym i politycznym, aby zmienić obecny sposób życia i zapewnić przyszłość dla nas i tych, którzy dopiero nadejdą. Podsumowując, orzeczenie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości stanowi ważny krok w kierunku uznania ochrony klimatu za imperatyw etyczny i prawny. Stawia to przed państwami, przedsiębiorstwami i obywatelami nowe wyzwania i obowiązki, ale także otwiera drogę do bardziej sprawiedliwej i zrównoważonej przyszłości.