W przełomowym osiągnięciu teleskop neutrinowy Bajkał-GVD (Gigaton Volume Detector) z powodzeniem wykrył wysokoenergetyczne neutrina pochodzące z wnętrza Drogi Mlecznej. Odkrycia, opublikowane w The Astrophysical Journal, stanowią znaczący krok naprzód w zrozumieniu najbardziej nieuchwytnych cząstek we wszechświecie. To osiągnięcie dostarcza cennych informacji na temat pochodzenia i ewolucji kosmosu.
Neutrina, cząstki elementarne o minimalnej interakcji z materią, zostały po raz pierwszy teoretycznie opisane w latach 30. XX wieku. Zaobserwowane eksperymentalnie w 1956 roku, są niezwykle małe i mogą przechodzić przez materię, w tym obiekty kosmiczne, praktycznie bez przeszkód. Wykrywanie ich jest ogromnym wyzwaniem, ale kluczowe dla badań astronomicznych.
Teleskop neutrinowy Bajkalski działa na zasadzie wykrywania promieniowania Czerenkowa. To promieniowanie to błysk światła wytwarzany, gdy miony, powstałe w wyniku interakcji neutrin, poruszają się przez wodę szybciej niż samo światło. Znajdujący się w jeziorze Bajkał na głębokości 1300 metrów teleskop składa się z około 4700 detektorów optycznych.
Chociaż teleskop rejestruje rocznie tylko 10-15 wysokoenergetycznych neutrin, cząstki te zawierają bezcenne informacje o procesach zachodzących we wszechświecie. Rosyjscy naukowcy współpracują z międzynarodowymi kolegami, w tym z projektu IceCube, w celu analizy tych danych. Ta współpraca poszerza naszą wiedzę o najgłębszych tajemnicach wszechświata.