W 2025 roku uruchomiono Globalny Atlas Flory, przełomową platformę, która rewolucjonizuje sposób badania globalnej flory. Projekt ten, łączący sztuczną inteligencję (AI) z naukowymi archiwami, tworzy łatwo dostępną, interaktywną mapę świata roślin, prezentującą szczegółowe informacje o ponad 30 000 gatunków.
Inicjatywa ta jest owocem współpracy 100 partnerów z 36 krajów i obejmuje bogatą kolekcję okazów zielnikowych. Brazylia odgrywa w tym procesie znaczącą rolę, szczególnie poprzez Centrum Informacji o Środowisku (CRIA) w Campinas, São Paulo. CRIA, założone w 2000 roku, działa jako organizacja non-profit, ułatwiając dostęp do informacji o brazylijskiej bioróżnorodności i wspierając jej ochronę poprzez systemy informatyczne i bazy danych. Wkład Brazylii obejmuje ponad 6 800 skatalogowanych okazów, w tym powszechnie występujący w miastach żółty ipê.
Użytkownicy mogą nawigować po atlasie, klikając na poszczególne kraje lub wyszukując konkretne gatunki. Każdy gatunek w atlasie jest wzbogacony o szczegółowe dane dotyczące jego zastosowań, historii oraz cech naturalnych. Narzędzie to demokratyzuje dostęp do wcześniej ograniczonych zasobów archiwalnych, stając się kluczowym elementem edukacji ekologicznej.
Potencjał Globalnego Atlasu Flory wykracza poza walory edukacyjne. Umożliwia on identyfikację gatunków zagrożonych i wspiera procesy decyzyjne w globalnych wysiłkach na rzecz ochrony flory. Integracja sztucznej inteligencji z archiwami naukowymi stanowi znaczący postęp w badaniach nad bioróżnorodnością i jej ochroną, promując głębsze i bardziej dostępne zrozumienie świata roślin.
Badania wskazują, że sztuczna inteligencja może przyspieszyć odkrywanie gatunków i ulepszyć śledzenie ekosystemów. Naukowcy z McGill University podkreślają, że AI jest wykorzystywana jedynie w dwóch z siedmiu obszarów niedoboru wiedzy o bioróżnorodności, co wskazuje na ogromny, niewykorzystany potencjał tej technologii. Narzędzia oparte na AI, takie jak BioCLIP, już pomagają w identyfikacji cech gatunków na podstawie obrazów, a modele uczenia maszynowego mogą tworzyć dokładniejsze mapy rozmieszczenia gatunków niż kiedykolwiek wcześniej.
Okazy zielnikowe, stanowiące wysuszone i sprasowane próbki roślin, są nieocenionym źródłem informacji o rozmieszczeniu geograficznym gatunków, ich siedliskach i cyklach życiowych. Stanowią one kluczowy materiał porównawczy dla badań taksonomicznych, ekologicznych i ewolucyjnych. Ponad 60 milionów okazów znajduje się w 628 zielnikach w USA, a 7 milionów w 110 zielnikach w Kanadzie, co podkreśla globalne znaczenie tych kolekcji dla nauki.