Archeolodzy dokonali przełomowego odkrycia na indonezyjskiej wyspie Sulawesi, gdzie znaleziono prymitywne narzędzia kamienne. Znaleziska te dostarczają dowodów na obecność wczesnych ludzi w regionie Wallacea ponad milion lat temu, co znacząco przesuwa dotychczasowe ramy czasowe ludzkiej migracji w Azji Południowo-Wschodniej.
Narzędzia, odkryte na stanowisku Calio w pobliżu wioski Ujung w regencji Soppeng, zostały datowane na okres od 1,04 do 1,48 miliona lat temu. Jest to najstarszy jak dotąd dowód na obecność homininów w tym archipelagu wysp, położonym między kontynentalną Azją a Australią. Narzędzia, wykonane z krzemienia techniką łuskania odłupkowego, charakteryzują się ostrymi krawędziami. Odkrycie to jest o około 400 000 lat starsze niż poprzednio najstarsze znane narzędzia kamienne znalezione na wyspie Flores, datowane na około 1,02 miliona lat temu.
Badacze sugerują, że narzędzia te mogły być wytworzone przez Homo erectus, gatunek wczesnego człowieka, który dotarł do pobliskiej Jawy około 1,6 miliona lat temu, lub przez gatunek wyewoluowany z populacji Homo erectus, które były izolowane na Sulawesi. Brak skamieniałości towarzyszących tym narzędziom uniemożliwia jednak jednoznaczne określenie ich twórców. Znalezisko to wpisuje się w rosnącą liczbę dowodów sugerujących wczesną obecność człowieka na różnych wyspach Azji Południowo-Wschodniej, w tym na Flores i Luzon, w podobnym okresie.
Pojawia się jednak fundamentalne pytanie o to, w jaki sposób ci wczesni ludzie pokonywali znaczące odległości morskie, aby dotrzeć do tych odizolowanych lądów, biorąc pod uwagę obecność drapieżników takich jak rekiny i krokodyle oraz silne prądy morskie. Naukowcy spekulują, że wczesne homininy mogły dotrzeć na Sulawesi przypadkowo, być może na naturalnych tratwach z roślinności, ponieważ nie przypuszcza się, aby gatunki te dysponowały technologią budowy łodzi przed milionem lat.
Odkrycie to rzuca nowe światło na zdolności nawigacyjne i adaptacyjne naszych przodków, sugerując, że mogli oni być bardziej mobilni i innowacyjni, niż wcześniej sądzono. Te kamienne artefakty z Calio nie tylko przesuwają granicę ludzkiej obecności na Sulawesi, ale także sugerują, że wyspa ta mogła służyć jako swoisty "przystanek" dla mieszkańców Flores. Badania nad tymi narzędziami dostarczają cennych informacji na temat wczesnego zasiedlenia Azji Południowo-Wschodniej i technologicznych możliwości starożytnych ludzi. Dalsze badania i wykopaliska mają na celu rzucenie więcej światła na tożsamość tych wczesnych mieszkańców i ich szlaki migracyjne, potencjalnie redefiniując nasze rozumienie wczesnej historii ludzkości.