Zwitserland heeft een voorstel voor een nationale wet ingediend die de bouw van nieuwe kerncentrales definitief verbiedt. Dit initiatief, dat voortkomt uit de campagne "Stop de afval op de hellingen", bouwt voort op de politieke koers die het land sinds 2018 vaart om kernenergie geleidelijk af te bouwen. De voorgestelde wetgeving vereist dat bedrijven vergunningen aanvragen voor de bouw van reactoren, die vervolgens ter goedkeuring aan het parlement worden voorgelegd, met de mogelijkheid van een referendum. De initiatiefnemers zien dit als een effectieve manier om het verbod op kernenergie te formaliseren en te vereenvoudigen.
Historisch gezien was Zwitserland sterk afhankelijk van kernenergie, die tot 40% van de elektriciteitsvoorziening dekte, naast waterkracht. Sinds 2018 is de bouw van nieuwe kerncentrales al verboden, een beleid dat in 2017 door een referendum werd bekrachtigd, mede als reactie op de kernramp in Fukushima. De vijf bestaande kernreactoren, met een operationele levensduur van ongeveer vijftig jaar, zullen niet worden vervangen. Axpo Holdings AG, een belangrijke speler in de Zwitserse nucleaire sector, beheert ongeveer 60% van de nucleaire capaciteit en heeft aangegeven momenteel geen concrete plannen te hebben voor nieuwe constructies of significante investeringen in dit segment, daarbij wijzend op de complexiteit van risicobeheer en financiering in de nucleaire sector.
Deze nationale beleidsontwikkeling vindt plaats tegen een achtergrond van uiteenlopende Europese energietransities. Terwijl Duitsland in 2023 de laatste kerncentrales heeft stilgelegd, beschouwt de Europese Unie kernenergie als een strategische technologie voor klimaatneutraliteit en industriële concurrentiekracht, met plannen voor aanzienlijke investeringen in de sector. De publieke opinie in Zwitserland is verdeeld: een peiling uit februari 2023 toonde aan dat 49% van de bevolking voorstander is van kernenergie, tegenover 38% die ertegen is. Er zijn stemmen die pleiten voor een heroverweging van het verbod op nieuwe kerncentrales, gezien de groeiende elektriciteitsvraag en de onzekerheden op de energiemarkt. Het wetsvoorstel wordt naar verwachting rond augustus 2026 aan het parlement voorgelegd, wat ruimte biedt voor verdere discussie en beleidsvorming.