De Europese Commissie heeft op 28 oktober 2025 een belangrijk voorstel gelanceerd om onderhandelingen te starten voor de toetreding van Oekraïne tot GOVSATCOM, het satellietcommunicatieprogramma van de EU voor overheden. Dit initiatief onderstreept de wens om de Europese veiligheidsstructuur te versterken door cruciale technologische middelen met Oekraïne te delen. Het doel is het waarborgen van een betrouwbare connectiviteitsbasis binnen een veranderend geopolitiek landschap, wat de onderlinge afhankelijkheid en veerkracht van het continent benadrukt.
De kern van deze stap is het verzekeren van veilige en stabiele communicatielijnen voor Oekraïne. GOVSATCOM is specifiek ontworpen om de toegang tot satellietcapaciteiten van EU-lidstaten en private aanbieders te coördineren, en biedt essentiële communicatiediensten wanneer traditionele grondinfrastructuur ontoereikend is. De timing van het voorstel is veelzeggend, aangezien het volgt op eerdere stappen in 2025, waaronder de overeenkomst in april voor deelname aan Copernicus en de aanpak van Near-Earth Objects, en een voorstel in maart voor financiering van toegang tot commerciële EU-ruimtediensten.
Deze reeks acties wijst op een strategische verschuiving in de Europese samenwerking, gericht op het opvullen van kritieke hiaten die zijn ontstaan na de opschorting van militaire hulp en inlichtingenuitwisseling door de Verenigde Staten. Henna Virkkunen, Vice-President van de Europese Commissie voor Technologische Soevereiniteit, benadrukte dat veilige connectiviteit een hoeksteen is voor de algehele veerkracht van Europa. Europees Commissaris voor Defensie, Andrius Kubilius, beschouwde de integratie in GOVSATCOM als een doorslaggevende beweging richting een hechter en krachtiger Europa.
Deze ontwikkeling positioneert de EU als een onmisbare partner in het waarborgen van de technologische veiligheid van Oekraïne. De discussie over volledige integratie in toekomstige projecten, zoals de beveiligde satellietconstellatie IRIS2, die naar verwachting rond 2030 operationeel zal zijn, loopt nog. Dit duidt op een stapsgewijze aanpak in de samenwerking binnen alle EU-ruimte-initiatieven. De Commissie benadrukte reeds in 2024 de noodzaak van een robuust Europees satellietcommunicatie-ecosysteem ter waarborging van de strategische autonomie van de Unie, wat deze actie in een breder beleidskader plaatst.