De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) viert op 30 mei 2025 haar 50-jarig jubileum en belicht vijf decennia van Europese bijdragen aan ruimteverkenning en technologische vooruitgang. ESA, opgericht in 1975 met de ondertekening van het ESA-verdrag door 10 landen, is uitgegroeid tot 23 lidstaten, 2 geassocieerde leden en één samenwerkende staat. Deze mijlpaal biedt een moment om stil te staan bij de prestaties van ESA in het verleden en de toekomstige ambities in de ruimte.
De wortels van ESA gaan terug tot de Koude Oorlog, waarbij de eerste inspanningen gericht waren op het ontwikkelen van onafhankelijke lanceercapaciteiten. De European Launcher Development Organisation (ELDO) werd in de jaren zestig opgericht om raketten te bouwen voor het lanceren van Europese satellieten. Tegelijkertijd werd de European Space Research Organisation (ESRO) opgericht om Europees wetenschappelijk onderzoek in de ruimte te bevorderen, gemodelleerd naar CERN.
Tegen het einde van de jaren zestig erkenden Europese landen het toenemende belang van de ruimte voor praktische toepassingen zoals telecommunicatie en weersobservatie. Na tegenslagen met de Europa-lanceerder werd ESA in 1975 opgericht, als opvolger van ELDO en ESRO, om de ruimteverkenning en technologie verder te ontwikkelen ten behoeve van de wetenschap en de mensheid.