In juni 2025 ontdekten archeologen het Palaspata-tempelcomplex in de Boliviaanse hooglanden. Deze vondst werpt nieuw licht op de zuidoostelijke expansie van de Tiwanaku-beschaving. Het onderzoek werd geleid door Penn State University in samenwerking met Boliviaanse specialisten.
De Palaspata-tempel bevindt zich ongeveer 130 mijl ten zuidoosten van de belangrijkste archeologische zone van Tiwanaku. De locatie was voorheen over het hoofd gezien vanwege de afgelegen ligging. Geavanceerde remote sensing-technologieën en traditionele methoden werden gebruikt om het gebied in kaart te brengen.
Het tempelcomplex beslaat een oppervlakte van ongeveer 125 bij 145 meter. Het omvat vijftien vierkante omheiningen rondom een rechthoekige binnenplaats. De locatie was strategisch voor handel, diplomatieke uitwisseling en culturele integratie.
Lucht- en satellietbeelden, waaronder UAV's (drones), werden gebruikt om de locatie te ontdekken. Fotogrammetrie creëerde gedetailleerde 3D-modellen. Het complex was uitgelijnd met hemelse gebeurtenissen, met name de zonnewende.
Er werden keramische fragmenten van keru-bekers gevonden, gebruikt voor het drinken van chicha, een gefermenteerde maïsdrank die in Andes-rituelen werd gebruikt. De aanwezigheid van maïs suggereert de rol van de site bij het herverdelen van goederen over verschillende ecologische zones.
De ontdekking herdefinieert de omvang van de invloed van Tiwanaku en suggereert een meer gestructureerd staatsapparaat dan voorheen werd aangenomen. Het impliceert een netwerk van nederzettingen die hulpbronnen en territoriale integratie beheren.
Samenwerking met lokale gemeenschappen was essentieel. De burgemeester van Caracollo, Justo Ventura Guarayo, benadrukte het belang van de vondsten. Er worden inspanningen geleverd om de site te beschermen en duurzaam toerisme te bevorderen.
Radiokoolstofdatering bevestigde het tijdsbestek van de tempel binnen de Tiwanaku-horizon, waardoor de site zich in de bloeiperiode van de beschaving bevond, tussen het eerste millennium en de ineenstorting rond 1000 na Christus. Het was mogelijk verbonden met de expansiefase.
De ontdekking roept vragen op over staatsvorming en culturele integratie. Palaspata laat zien hoe ecologische diversiteit werd gebruikt om grote populaties en culturele uitwisseling te ondersteunen. Dit onderzoek benadrukt de wisselwerking van ecologie, economie en ideologie.
De studie werd gepubliceerd in het tijdschrift Antiquity. Het benadrukt het belang van moderne technologie bij het blootleggen van oude beschavingen. De onderzoekers benadrukken de noodzaak van investeringen in archeologisch onderzoek.
Het project omvatte Penn State University, Boliviaanse partners en internationale onderzoekers. Het werd ondersteund door de U.S. National Science Foundation, wat een wereldwijde inspanning toont bij het verkennen en beschermen van archeologisch erfgoed.