Ilhéus, liefkozend bekend als de "Kleine Prinses van het Zuiden", is een betoverende stad in het zuiden van Bahia, Brazilië. Deze stad, die haar bezoekers verleidt met natuurlijke schoonheid, een rijke geschiedenis en de onmiskenbare geur van cacao die door de lucht zweeft, heeft zich stevig gevestigd als het hart van de Braziliaanse cacaoteelt. Met een bevolking van ongeveer 180.000 inwoners, is Ilhéus de grootste cacaoproducent van Bahia, met een productie van bijna negenduizend ton in 2024. Dit succes weerspiegelt een heropleving van de cacaoteelt, die een cruciale rol heeft gespeeld in de economische en culturele identiteit van de regio.
De geschiedenis van cacao in Ilhéus gaat terug tot 1746, toen de Franse kolonist Luiz Frederico Warneau cacaozaden uit Pará introduceerde. De cacaoplantages bloeiden gedurende de 19e eeuw, wat de regio aanzienlijke welvaart bracht. Tegen het begin van de 20e eeuw was cacao de belangrijkste export van de staat, waarmee Ilhéus zich vestigde als een van 's werelds toonaangevende producenten. Deze gouden eeuw werd echter in 1989 abrupt onderbroken door de uitbraak van de heksenbezemziekte, een schimmel die cacaobomen aantast en de productie drastisch verminderde. De impact was enorm; de oogsten kelderden en veel boerderijen gingen failliet, wat leidde tot wijdverbreide werkloosheid en economische ontwrichting. Tussen 1988 en 2000 daalde de cacaoproductie in Brazilië van 390.000 naar 123.000 ton.
Ondanks deze tegenslagen heeft Ilhéus zich opnieuw uitgevonden, met een hernieuwde focus op toerisme, cultuur en het behoud van historisch erfgoed. De stad heeft de erfenis van de cacaoteelt omarmd en transformeert deze in een toeristische trekpleister. In juli 2025 was Ilhéus gastheer van de 16e editie van het Chocolat Festival Bahia, een prestigieus evenement dat meer dan 150 exposanten en 15 chefs trok, en Ilhéus positioneerde als een wereldwinks forum voor de cacaoverwerkende industrie. Dit festival, dat plaatsvond van 17 tot 20 juli, benadrukte de veerkracht en innovatie binnen de cacaosector, met discussies over duurzaamheid, bio-economie en de toekomst van de cacaoteelt.
De economische veerkracht van Ilhéus wordt verder onderstreept door de exportprestaties van Bahia in 2024. De staat realiseerde een recordgroei in cacaotransacties, met een stijging van 119% in waarde ten opzichte van 2023, wat neerkomt op 434 miljoen dollar. Deze groei is grotendeels te danken aan de wereldwijde stijging van de cacaoprijzen, gedreven door een toegenomen vraag en verminderde aanvoer uit andere belangrijke producerende regio's. Ilhéus draagt significant bij aan deze prestatie, wat de hernieuwde vitaliteit van de lokale cacaoteelt aantoont.
Naast de cacaogeschiedenis koestert Ilhéus ook zijn rijke literaire erfgoed. De stad is onlosmakelijk verbonden met de beroemde Braziliaanse schrijver Jorge Amado, wiens romans vaak de lokale cultuur en geschiedenis weerspiegelen. Iconische locaties zoals Bar Vesúvio, de Catedral de São Sebastião en het Bataclan zijn niet alleen historische monumenten, maar ook levende getuigenissen van de culturele invloed van Amado. Deze plekken trekken nog steeds bezoekers en academici aan die de geschiedenis en literatuur van Bahia willen verkennen.
Samenvattend blijft Ilhéus een dynamisch centrum voor zowel cacaoproductie als culturele levendigheid. De stad slaagt erin traditie te combineren met innovatie, waardoor haar economie wordt versterkt en haar diepgaande historische en literaire nalatenschap wordt beschermd. De transformatie van Ilhéus, van een stad die worstelde met de gevolgen van een ziekte tot een bloeiend centrum van cacaotoerisme en cultuur, getuigt van een opmerkelijk vermogen tot vernieuwing en groei.